22 augustus 2023
Stap 3: opname en gebreken analyse
Na een eerste visuele inspectie en het verwijderen van het glas, de verflagen en het beslag was de volgende stap in de proef restauratie: de opname en gebreken analyse. Stap 3.
Bij de opnames van de schades en kenmerken van het kozijn hebben we het volgende geconstateerd:
– Er is geen telmerk aanwezig, mogelijk is dit weggevallen achter de opgelijmde lat.
– Bij het vernieuwen van de beglazing in het verleden is onzorgvuldig gewerkt, hierdoor zijn de roeden en het raamhout plaatselijk beschadigd.
– Op foto 1 is te zien dat de houten profilering in het raamhout op de plaats van de speun licht beschadigd was. Dit komt waarschijnlijk door speling op de speun omdat hier schroeven/bouten ontbraken om deze op zijn plaats te houden.
– Bij de aansluiting met de stijlen was de onderdorpel enigszins ingerot en beschadigd.
– Bij de houtverbindingen op de onderdorpel was houtrot aanwezig. Zowel bij het raamhout als de roeden. De aantasting van de roeden was ernstiger en deze aangetaste plekken zijn in het verleden gevuld met kit. Dit is te zien op foto 3, 4 en 5.
– De onderdorpel was bij de verbindingen zelf ook aangetast door houtrot.
– De gaten voor de toonnagels waren plaatselijk uitgesleten. Zie foto 6.
– De pennen van de staande roeden lopen door tot de onderzijde van de onderdorpel. Het kopse hout tekent zich af in de onderdorpel, dit is enigszins ingerot.
– Opmerkelijk was dat de linker en rechter staande roeden niet waren bevestigd met toognagels. Deze zaten dus los op de onderdorpel. Alleen bij het raamhout en de midden roede zijn toognagels gebruikt. Omdat we geen sporen hebben gevonden van dichtgestopte gaten is dit de originele constructie van het raam.
– We hebben het raam gecontroleerd op aantasting door insecten. Hiervan was geen sprake.
– Op de plaats waar de middelste roede aansluit op de onderdorpel was een metalen plaatje met oog aanwezig. Hieraan was een touw bevestigd voor de bediening van het raam. Door condensatie op het metaal waren de gaten op de plaats van de bevestigingsmiddelen ingerot. Dit zie je op foto 7.
– Het duivejager profiel is niet overal ‘zuiver’ dit was al opgemerkt in het bouwhistorisch rapport van adviesbureau Baac. Een duivejager is een ingesnoerd kwartrond profiel aan de rechte hoeken van houten kozijnen en balken. Een kenmerk dat verscheen in de tweede kwart van de 18e eeuw.
Lees ook de stappen voorafgaand aan stap 3:
Proef restauratie gevelramen: stap 1 visuele inspectie
Stap 2: verwijderen glas, afwerklagen en beslag
