24 september 2020
Restauratieladder
Wanneer je onderhouds- en/of restauratiewerkzaamheden verricht aan oude gebouwen met monumentale waarden, is het behoud van deze waarden de voornaamste taak. Maar hoe pak je dat aan? Want met iedere ingreep schaad je toch de historische waarden, hoe klein de ingreep ook is.
Eenvoudig de juiste keuzes maken
De Restauratieladder is een handig hulpmiddel. De ladder, ontwikkeld door Stichting ERM, geeft het keuzeproces weer in een aantal praktische en duidelijke stappen. Het stappenplan helpt monumenteigenaren, opdrachtgevers, adviseurs, architecten en aannemers bij het maken van de juiste keuzes voor ingrepen. De Restauratieladder wordt ook gebruikt in het Model-Restauratiebestek en de ERM-uitvoeringsrichtlijnen.
De waardenstelling
Het begint met het in kaart brengen en vastleggen van de monumentwaarde: de waardenstelling. Een gekwalificeerd expert doet dit voorafgaand aan de werkzaamheden. Er wordt dan ook meteen bekeken welke gebouwonderdelen geen historische waarde hebben en dus ook niet per se behouden moeten blijven.
Wat zijn de juiste ingrepen?
Vervolgens bepaal je wat de juiste ingrepen zijn, hiervoor kun je de Restauratieladder gebruiken. Als je de ladder bekijkt, zie je dat hij 3 treden heeft (3 ingreepniveaus). Trede 1. conserveren heeft altijd de voorkeur, want zoals eerder gezeg staat het behoud van originele onderdelen voorop. Daarna volgen trede 2. repareren en trede 3. vernieuwen.
De keuze voor bepaalde ingrepen hangt af van de monumentale waarden die aanwezig zijn in het gebouw, de wensen van de gebruikers en het beschikbare budget. Hieronder geven we een toelichting op de verschillende treden.
1. Conserveren
Met deze ingrepen voorkom je dat de conditie van een gebouw verder verslechterd, zonder dat je de bestaande situatie aantast. Denk bijvoorbeeld aan het schoonmaken van gevels en voegwerk of aanbrengen van beschermingsmiddelen zodat de gevel waterdicht wordt.
2. Repareren
Soms zijn onderdelen zo beschadigd dat reparatie nodig is. Als je gaat repareren is het belangrijk dat je alleen materiaal vervangt of toevoegt als dat echt noodzakelijk is. Voorbeelden van reparatiewerkzaamheden zijn het in beperkte mate vervangen van metsel-, voegwerk en houten deuren, kozijnen of balken.
3. Vernieuwen
Vernieuwen heeft de minste voorkeur. Hiervoor kies je alleen als je onderdelen echt niet meer kunt repareren. Trede 3 heeft als het ware drie gradaties: kopiëren, imiteren en verbeteren. Waarbij verbeteren de minste voorkeur heeft.
Bij kopiëren maak je de beschadigde onderdelen precies na en vervang je deze. Kies je voor imiteren dan maak je de originele onderdelen zo goed mogelijk na. Het verschil is dat je hiervoor moderne technieken en/of materialen gebruikt. Tot slot verbeteren. Hierbij houd je de bestaande situatie zoveel mogelijk intact, maar pas je bepaalde onderdelen aan zodat ze voldoen aan de huidige eisen. Bijvoorbeeld op het gebied van warmte-isolatie.
Bekijk ook onze projecten pagina.